31 Ocak 2017 Salı

Referandum Anketleri ve Başkanlık Sistemi

Referandum anketi, sonuçlarına göre kesin sonuca varılacak olan bu yeni anayasa paketinde yargıdan seçimlere kadar birçok değişiklik öngörülmüştür.



Bu değişimlerin gerçekleşebilmesi için, öncelikle şu anki anayasa içerisinde var olan 10’dan fazla maddenin değişmesi ya da ibareler eklenmesi gerekmektedir. Aralık ayından itibaren 18 Ocak tarihine kadar görüşmeler ve değerlendirmeler devam etmektedir. Son olarak 18’inde ikinci görüşmeler kapsamında kanun teklifleri değerlendirilmektedir. Görüşmelerin ardından 330’luk baraj aşılırsa halk oylamasına geçilmesi planlanmaktadır.

Başkanlık Sistemi Nasıl Olacak?

Öncelikle bu sistem içerisinde, bazı değişimler olacağı gibi bazı konularda sabit bırakılacaktır.  Bunlardan ikisi Türkiye’nin üniter yapısının bozulmaması ve tek meclisi döneme devam edilmesi, konularıdır.

Ardından cumhurbaşkanının birçok yetkisi olacaktır. Bu kapsamda, üst yargı atamalarını yapabileceği gibi, genel parti başkanlığına da devam edebilecek. Bu yüzden Avrupa’daki yarı başkanlık sistemleriyle benzerlik göstermektedir.

Cumhurbaşkanının yetkilerinin artacağı gibi, başbakanlık makamının da kaldırılması beklenmektedir. Yanı sıra, askeri yargının da kaldırılması beklenmektedir. Tüm bu değişimler aynı şekilde anayasaya tabi olarak yürütülecektir. Meclis üyeleri iptal için, Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapma hakkına da sahiptir. HSYK gibi üst atamaları cumhurbaşkanı yapabileceği gibi meclis de aday belirleyebilecektir. Milli Güvenlik Kurulu seçmeleri de cumhurbaşkanının önderliğinde gerçekleşecek ve Jandarma Genel Komutanı artık yer almayacaktır.

Bu cumhurbaşkanlığı sistemi için, öncelikle mecliste geçerli ve yeterli oy sayısının verilmesi ve ardından bahar aylarında yapılacak olan referanduma halkın büyük bir oranının evet kararını vermesi gerekmektedir. Referandum eğer gerçekleşirse Nisan 2017’de olması planlanmaktadır.
Devamını Oku »

30 Ocak 2017 Pazartesi

ABD Başkanlık Sistemi ile Türk Tipi Başkanlık Arasındaki Farklar

Komisyondaki oylamalarla yakın zamanda sonuca bağlanan yeni anayasa teklifi, yasal değişikliklerin ardından aynı zamanda ülkede uygulanması planlanan yönetim şeklini de beraberinde getirmektedir.


Mevcut düzendeki anayasa ve yönetim sistemi, belirlenen 18 madde ile farklılık gösterecektir. Bu kapsamda, meclisten de geçtiği üzere referandum sonucunda da kabul edilmesi durumunda yasaya yansıyacaktır.  ABD’deki başkanlık sisteminin yanı sıra, ülkemiz için tasarlanan partili sistem de bazı noktalar da ayrışmaktadır. Amerika’daki sistem başkanlık olarak anılırken, Türkiye’ye uygulanması planlanan sistem yarı başkanlık ya da partili cumhurbaşkanlığı sistemi olarak bilinmektedir.

Sistemler Arasındaki Farklılıklar Nasıl Olacak? 

Cumhurbaşkanlığı sistemi kapsamında yeniden tasarlanan ya da el değiştiren birçok yetki bulunmaktadır. Öncelikle ABD’deki sistemde, sadece tek bir başkan vardır, başbakanlık gibi ikinci bir lider bulunmamaktadır. Partili sistemde ise başbakanlık makamı bulunmasına rağmen sözü pek geçmemektedir. Farklılıklar göstermesine rağmen bu sisteme en yakın şekli Fransa kullanmaktadır. Başbakanlık makamı var olsa da kim olduğu gibi kimi zaman gündeme gelmeyen de bir mevki olmuştur. Cumhurbaşkanlığı sistemi kapsamında, cumhurbaşkanına koşulsuz milletvekili seçimlerini yenileme yetkisi verilmektedir.

ABD’de ise başkan hiçbir şart altında bu yetkiye sahip değildir. Aynı zamanda, cumhurbaşkanı kamu kurum ve kuruluşlarına bürokrat atamaları hususunda herhangi bir denetime tabi değildir. ABD başkanlık sisteminde ise başkan, atamalarını senatoya sunmak durumundadır. Bu sistemde, cumhurbaşkanına üç dönemlik seçilme imkanı verilmektedir, ABD’de ise 2 dönemdir. Seçim aralıkları ise Türkiye’de 5 yılda bir iken ABD’de 4 yılda bir yapılmaktadır.
Devamını Oku »

28 Ocak 2017 Cumartesi

Referandum Nasıl ve Ne Zaman Olacak?

Cumhurbaşkanlığı sistemi şu anki anayasa ile uyumlu değildir. Bu sebeple birtakım maddelerinde değişikliğe gidilerek anayasanın bu sistemle uyumlu olması hedeflenmektedir.


Bu dönemde görüşmeleri gerçekleşiyor olan, yeni anayasa teklifinin sonucuna göre bahar aylarında referandum yapılabilir. Bu kapsamda referandum konusu ve yeni anayasanın içerikleri her vatandaş tarafından merak edilen bir konu olmuştur.

Aralık ayında başlayan yasa değerlendirmeleri 18 Ocak tarihi itibariyle ikinci görüşmelerle devam etmektedir. Kanunlara göre anayasanın, geçer oy alabilmesi ve halk oylamasına sunulabilmesi için 330 vekil oyu gerekmektedir.

Referandum Nasıl Olur?

 Öncelikle bir tasarının halk oylamasına gidebilmesi için bazı aşamalardan geçmesi gerekmektedir. Yeni bir anayasa tasarısının Meclis Genel Kurulu’na sunulabilmesi için meclis üyelerinin üçte birinin yazılı olarak bu teklifini gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Eğer yeteri kadar teklif iletilirse mecliste görüşmelere başlanmaktadır. TBMM’de görüşmeler iki bölüm halinde olmaktadır. Şu anda ise ikinci görüşmeler gerçekleşmektedir. Ardından yasalara göre geçer not alınırsa, referandum kısmına geçilebilmektedir.

Referandum ise, bir kanunun kabul edilebilmesi ya da yasa teklifinin onay alması için yapılabilmektedir. Bu durumda seçmenler iki şekilde duruma dahil olabilmektedirler. Öncelikle parlamentonun hazırladığı bir yasa hakkında seçmenler, dilekçe hazırlayarak kanunlara göre yeter sayıyı bulabilirse, yasanın durdurulması ya da yürürlükten kaldırılması için halkın oyuna başvurulabilmektedir. Aynı şekilde, yeni bir kanun ya da yasa onayı için de halkın nabzı tutulabilmektedir.

Referandum kapsamında, evet veya hayır şeklinde oy kullanan vatandaşlar durumu belirmektedir. Alınan oy oranına göre, hangi taraf yüksek ise onun neticesinde kanun ya da yasa tasarısı şekillenmektedir.
Devamını Oku »

27 Ocak 2017 Cuma

Eski ve Yeni Anayasa Arasındaki Farklılıklar

Eski ve Yeni Anayasadaki Farklılıklar

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının her birini çok yakından ilgilendiren konuların başında şu sıralar, partili cumhurbaşkanlığı sistemi ve bu sistemin gelmesi için değişen yeni anayasanın maddeleri gelmektedir.


Vatandaşların hangi maddenin nasıl olacağını ve yeni bir düzenleme olup olmayacağını bilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda meclisin en az 3’te birinin yazılı önerisiyle mecliste görüşülmeye başlanan bu yasa tasarısı, ilk olarak Aralık 2016’da görüşülmeye başlanmıştır. Bu ocak ayı içerisinde ise TBMM’de iki tur olacak şekilde anayasa maddeleri değerlendirilmeye başlamıştır. 18 Ocak tarihinde ise, ikinci tur görüşmelerine başlanmıştır.

İlk Komisyondan Geçen Maddeler

Önerilen tasarı sonucu toplam 18 madde ilk komisyon değerlendirmelerinde yapılan gizli oy sistemi ile geçer oy almıştır. 18 Ocak’ta yapılmaya başlanan ikinci tur görüşmelerinde ise bu maddeler kesinlik kazanacaktır.

Öncelikle yargının görevi ile ilintili madde kapsamında yer alan, yargının, Türk milleti adına, bağımsız mahkemelerle karar verilmesi, maddesine ek olarak “tarafsız olması” ibaresi de eklenmiştir. Bu ikinci görüşmeler sonucu da 345 oyla geçer oy alan maddelerden biridir. Yanı sıra, vekil seçimleriyle ilgili, maddeler bunu devam ettirmektedir. İkinci madde olan, milletvekili sayısının 550’den 600’e çıkarılması hususu ise 347 oyla tekrar geçer oy almış bulunmaktadır.

Önemli maddelerden biri olan vekil seçilme yaşının 18’e çekilmesi de geçer bir oy sayısı ile onay alanlardan biridir. Bunun harici olarak yeni tasarıya idam cezasının getirilmesi ile ilgili bir öneri bulunmamaktadır.

Ayrıca, anayasa değişikliği kapsamında üst atamaların cumhurbaşkanı tarafından yapılması ve soru önergelerinin en fazla 15 gün içerisinde yanıt bulması gibi maddelerde bunlardan diğeridir.
Devamını Oku »

Başkanlık Sistemi Neler Getiriyor?

Başkanlık Sisteminin Değerlendirmesi


Her devleti oluşturan temel yapıtaşları vardır. Bunlardan evrensel olanları ise güçlü ve hak savunucusu bir anayasa ve demokratik yönetim biçimidir.

Birkaç aydır ülkemizin gündeminin ana maddelerinden biri olan başkanlık sistemi için, anayasa değişikliği planlanmaktadır. Bu planlama kapsamında ise birçok kanun teklifi meclise sunulmuştur. Yaklaşık bir ay önce değerlendirmelere başlanan ve ocak ayı başında ilk turu tamamlanan anayasa teklifinin ikinci tur görüşmeleri de henüz tamamlanmamıştır.

İlk turda oy çokluğuyla kabul edilen maddelerin tekrar komisyondan geçmesi öngörülmektedir. Bu açıdan tasarının içeriği ve referandumda nelerin olacağı önceden kestirilmek durumundadır.

Sistem Nasıl İşleyecek?

Başkanlık sistemi tabiri aslında ülkemiz için tam anlamıyla uyum sağlamamaktadır. Parti liderliği ile cumhurbaşkanlığı makamının birleşmesinden dolayı cumhurbaşkanlığı sistemi şeklinde de tabir edilmektedir.

Hatta son dönemlerde “partili cumhurbaşkanlığı” şeklinde de anılmaktadır. Bu yetki birleşimi aynı zamanda yetkinliğin de artması manasını taşımaktadır. Bu sebeple aynı zamanda oldukça tartışılan bir konudur. Eğer öngörüldüğü gibi bu sistem ülkemize gelirse, geldiği tarih itibariyle değil, 2019 senesi itibariyle uygulanacak. Diğer zamanlar, ara dönem olarak kabul edilecektir. 2019 dönemi içerisinde aynı zamanda yeni cumhurbaşkanlığı seçimi olacaktır.

Bu açıdan da önemli kabul edilmektedir. Yanı sıra, milletvekili yaşının 18’e çekilmesi ve vekil sayısının 600’e ulaşması da dikkat çeken bir diğer noktadır. Bu kapsamda milletvekillerinin yetkinlik derecesi tartışılır konumdadır. Tahmin edildiği üzere meclisten tasarı en az 330 oyla geçiş yaparsa, buna nisan ayındaki referandumda halk karar verecektir.
Devamını Oku »

26 Ocak 2017 Perşembe

Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi Nedir?

Yeni anayasa ile amaçlanan getirilmek istenen yeni hükümet sistemine ortam sağlamaktır. Bu kapsamda, görüşmelerine başlanan ve devam eden bu yasa değişikliği ile başkanlık sistemine geçilmek istenmektedir.


Yasalar gereği şu an, başkanlık sistemine olanak verilmemektedir. Bu sebeple, en az 10 maddelik bir değişim ile sisteme uyum sağlanması hedeflenmektedir. Türkiye’ye getirilmesi planlanan bu sistem “partili cumhurbaşkanlığı sistemi” olarak anılmaktadır. Yurtdışındaki örneklerinde bakıldığında bunu, yarı başkanlık sistemi olarak nitelendirebiliriz. Partili denilmesinin sebebi ise, seçilen cumhurbaşkanının aynı zamanda, parti başkanlığını da devam edebilecek olmasındandır.

Yeni Sistem Nasıl Olacak?

Cumhurbaşkanının görev skalası bu noktada dikkat çekmektedir. Öncelikle üst atamalar konusunda oldukça yetkili olması ve genel başkanlığı da beraberinde yürütmesi bu noktada dikkat çekmektedir. Meclisle beraber bu yetkiler paylaştırılmaktadır. Partili sistem olarak anılmasının bir sebebi de budur.

Bunun için anayasada üzerinde en az 10 maddelik bir değişim yapılması gerekmektedir. Bu sayede anayasa cumhurbaşkanlığı sistemi ile uyum sağlayabilecektir. Şu anki anayasanın 101. maddesinin içeriğinde bulunan, cumhurbaşkanının partiden bağımsız olmasına dair olan madde, bu konudaki ana noktadır. Bu dönüşümün sağlanabilmesi adına en az 330 oyluk bir karar birliği gerekmektedir. Şu an mecliste ikinci görüşmeler gerçekleşmektedir. Bu kapsamda, belirtilen geçer oy sayısı alınırsa bu karar halka bırakılacaktır.

Yapılan anketlerde farklı olmakla beraber, genellikle yakın sonuçlar çıkmaktadır. Bu sebeple meclisten geçildiği ön görülen maddelere halkın nasıl bir yanıt vereceği merak konusudur.
Devamını Oku »

2017 Anayasa Değişikliği

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ TEKLİFİ

Son günlerde Türkiye gündeminde ilk sırayı alan; anayasada yapılması planlanan değişikliklerle ilgili hazırlanan anayasa değişikliği anketleri AKP ve MHP'nin uzlaştığı konular hakkında, Türk seçmenleri ikiye ayrılmış durumda. Farklı anket şirketlerinin yaptığı çalışmalar yaklaşık olarak %50 olumlu, %50 olumsuz bakışa sahip olunduğunu gösteriyor.


316 milletvekilinin TBMM'ye sunduğu Anayasa Değişikliği Teklifi, 21 maddeden 18'e düşürülmüş durumda. İlk dikkat çeken detay, Başbakanlığın kaldırılması. Söz konusu teklifle seçilmiş olan Cumhurbaşkanı, yürütmenin başı olacak ve Başbakanlık kurumu kaldırılacak.

Kendisine yardımcılar atayacak olan Cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisinin kesme mecburiyeti olmayacak. Kararname çıkarma yetkisine sahip olacak Cumhurbaşkanlığı makamı, meclisi ve kendisini feshedebilecek. Ayrıca halkın oylarıyla seçilen Cumhurbaşkanı, aynı bakanlar gibi soruşturma konusu olabilecek ve gerekli görüldüğünde vekillerin oylarıyla Yüce Divan'a gönderilebilecek.

2019'da Üç Seçim Olacak

2019 yılında 550 olan milletvekili sayısı 600'e yükseltilip, yedek vekillik getirilecek. Partisi tarafından asil olup seçilmeyle ilgili partinin vekil adayı, TBMM'de boş koltuk olması halinde göreve başlayacak. Askeri yargı kurumlarının da tamamen kaldırılması, değiklikler içerisindeki bir diğer konu. Bunun sonucunda Anayasa Mahkemesi üyesi de 15'e inmiş olacak. 2019 senesinde genel seçimlerin, yerel seçimlerin ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin birlikte yapılması planlanmaktadır.
Devamını Oku »